Miejsca Pamięci Narodowej

Trzy granitowe tablice upamiętniające

• Oficerów Polskich, Ofiar Katynia w 50-tą rocznicę zbrodni 1940 – 1990 (tablica ufundowana przez Kombatantów WP)
• Żołnierzy Ziemi Śmigielskiej poległych w II wojnie światowej w 50-tą rocznicę 1939 – 1989 (tablica ufundowana przez społeczeństwo, ZBOWiD, ZHP)
• Ofiary męczeństwa i śmierci w latach wojny 1939–1945 w 50-tą rocznicę powstania obozu zagłady w Oświęcimiu (tablica ufundowana przez społeczeństwo – 1990)

Grób Powstańca Wielkopolskiego Józefa Błaszczyka

Znajduje się na cmentarzu parafialnym we wsi Bronikowo. Jest pomnikiem poległych podczas I wojny światowej i Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. W grobie tym zostały złożone tylko zwłoki Józefa Błaszczyka, który poległ w Kaszczorze 13.06.1919 r.

Na tablicy ponadto zostały wypisane imiona i nazwiska poległych mieszkańców Bronikowa w latach 1914–1920 (Nik. Dworczak, Fr. Karpiński, Stan. Ambrowczyk, Tad. Sprenger, Fr. Jakubowski, Lud. Durka, Stan. Rodewald, And. Panek, Lud. Ciesielski, Fr. Kasperski, And. Dworczak, Jan Ratajczak, Marcin Kęsicki, Józ. Frąckowiak, M. Lipke, Stan. Szyszkowiak, J. Szymański, Stan. Wieszczeczyński, Tad. Weiske, Fr. Szkudlarczyk, Piotr Karczmarek, Nik. Lipke, Marc. Dworczak, Fr. Nowak, Szczep. Soliński, Jak. Piotrkowski, Józ. Kędziora, Marceli Daum, Stan. Łączny, Stan. Będziński, Jan Hulak).

Renowację grobu przeprowadzono w 1996 r.

Pomnik kpt. LWP Anny Wojnarowskiej

Znajduje się na cmentarzu parafialnym w Śmiglu, pomnik z lastryko, wykonany w drugiej połowie lat osiemdziesiątych.

Urodzona w 1921 r., poległa w 1945 r.

Pomnik poświęcony pamięci Wacława Łepkowicza

Tablica pamiątkowa, upamiętniająca miejsce urodzenia i zamieszkania w latach 1918–1927 uczestnika walk niepodległościowych – powstańca wielkopolskiego Wacława Łepkowicza (tablica ufundowana przez społeczeństwo miasta i gminy Śmigiel – 1997 r.).

Obelisk poświęcony pamięci hm. Zbigniewa Łukomskiego

Obelisk powstańca wielkopolskiego, pierwszego komendanta ZHP w Śmiglu, rozstrzelanego na Rynku 23.10.1939 r.
Postawiony w 80-lecie odzyskania niepodległości, z inicjatywy Kręgu Starszych Harcerzy Seniorów 11.11.1998 r.

Obelisk upamiętniający wymarsz z tego miejsca Powstańczej Kompanii Śmigielskiej do Osiecznej 11.01.1919 r. (obelisk ufundowali mieszkańcy Śmigla w 70-rocznicę odzyskania niepodległości).

Pomnik – Grobowiec Rozstrzelanych

Znajduje się na cmentarzu parafialnym w Śmiglu. Został zmodernizowany w połowie lat dziewięćdziesiątych. Pomnik ofiar terroru hitlerowskiego.

W grobowcu złożone są zwłoki 23 osób rozstrzelanych na Rynku w Śmiglu 30.09.1939 r. i 23.10.1939 r., ekshumowanych w 1945 r. i przeniesionych z cmentarza żydowskiego, miejsca pierwszego pochówku.
Pochowani:

• Rozstrzelani 30.09.1939 r. :
  - Bock Stanisław, lat 42 – rolnik z Nietążkowa, powstaniec wielkopolski
  - Cieśla Ignacy, lat 51 – drogomistrz ze Śmigla
  - Czyżowski Walenty, lat 51 – młynarz ze Śmigla
  - Janicki Czesław, lat 61 – właściciel bekoniarni w Kościanie, powstaniec wielkopolski, prezes Towarzystwa Powstańców i Wojaków
  - Kamieniarz Wiktor, lat 54 – rolnik z Nietążkowa
  - Nowakowski Stanisław, lat 38 – drogerzysta ze Śmigla
  - Zbierski Feliks, lat 41 – fryzjer ze Śmigla
  - Zimmer Franciszek, lat 63 – rolnik z Nietążkowa

• Rozstrzelani 23.10.1939 r. :
  - Ciesielski Zygmunt, lat 58 – aptekarz ze Śmigla
  - Firlej Jakub, lat 60 – rolnik i sołtys z Kotusza
  - Kasperski Albin, lat 27 – robotnik z Robaczyna
  - Kreuschner Wilhelm, lat 59 – ogrodnik ze Śmigla
  - Ławniczak Józef, lat 51 – naczelnik poczty ze Śmigla
  - Łukomski Zbigniew, lat 37 – technik budowlany ze Śmigla, działacz harcerski
  - Modliński Brunon, lat 27 – robotnik z Wydorowa
  - Pioch Władysław, lat 50 – burmistrz Śmigla
  - Przybysz Roman, lat 40 – rzeźnik ze Śmigla
  - Sobczak Wiktor, lat 37 – listonosz ze Starego Bojanowa
  - Stachowiak Maksymilian, lat 61 – drogerzysta ze Śmigla, powstaniec wielkopolski
  - Szymański Leon, lat 27 – kowal ze Śmigla
  - Tolksdorf Józef, lat 34 – kupiec ze Starego Bojanowa
  - Wojciechowski Brunon, lat 53 – kolejarz z Olszewa
  - Wojciechowski Stanisław, lat 40 – rolnik z Wydorowa, wójt gminy Stare Bojanowo

Pomnik – Grobowiec Powstańców Wielkopolskich

Znajduje się na cmentarzu parafialnym w Śmiglu (ufundowany przez Towarzystwo Powstańców i Wojaków w Śmiglu w 1928 r.).

W czasie drugiej wojny światowej okupanci hitlerowscy zdemontowali pomnik. Po zakończeniu wojny przywrócono go do stanu pierwotnego. Natomiast w latach 1995–1996 pomnik został odnowiony. W miejsce zniszczonych płyt nagrobnych zamontowano nowe, granitowe. Grób jest w dobrym stanie oraz na bieżąco utrzymywany.

Pochowani:
- Stanisław Kędzierski ur. 08.05.1901 r., poległ 12.01.1919 r. pod Lipnem
- Józef Kaźmierczak ur. 10.03.1900 r., poległ 12.01.1919 r. pod Lipnem
- Stanisław Andrzejewski ur. 26.10.1900 r., poległ 04.06.1919 r. pod Kąkolewem
- Seweryn Jerzyk ur. 28.06.1900 r., poległ 13.10.1919 r. pod Bobrujskiem

Tablica Pamiątkowa Szpitala Polowego

Powstała z inicjatywy Koła Miejskiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko–Radzieckiej dla uczczenia pamięci żołnierzy, którzy polegli i zostali ranni w czasie wyzwalania miasta i okolicy w dniu 27.01.1945 r.

Tablica pamiątkowa poświęcona rozstrzelanym 30.09.1939 r.

Niemcy skazali na śmierć 16 osób w odwet za rzekome zamordowanie przez Polaków strażnika cegielni w Nietążkowie i podpalenie w tej miejscowości niemieckich zabudowań gospodarczych. Natychmiast rozstrzelano 8 skazańców na rynku pod ścianą apteki, pozostałych zgładzono 2 października w Kościanie. Zwłoki rozstrzelanych w Śmiglu pogrzebano na cmentarzu żydowskim, a po wojnie ekshumowano i pochowano w grobowcu na cmentarzu katolickim przy ul. Św. Wita. Miejsce egzekucji upamiętniono marmurową tablicą.

23 października 1939 r. specjalna jednostka niemieckiej policji bezpieczeństwa z Poznania dokonała drugiej publicznej egzekucji na rynku pod ścianą apteki. Tym razem zginęło 15 Polaków. Pogrzebano ich na cmentarzu żydowskim. W 1945 r. ciała ekshumowano i pochowano na cmentarzu katolickim w grobowcu ozdobionym okazałym nagrobkiem z czarnego marmuru. Miejsce egzekucji upamiętnia wspomniana już tablica na budynku apteki.

Grobowiec rodziny Trąbczyńskich

Najstarszy pomnik na cmentarzu parafialnym w Śmiglu, w którym został pochowany m. in. Aleksander Otto Trąbczyński, oficer powstania listopadowego z 1831 r. ur. 07.06.1804 r. zm. 17.09.1871 r.

Tablica poświęcona pamięci Franciszka Witaszka

Tablica pamiątkowa w 60-tą rocznicę śmierci, upamiętniająca miejsce urodzenia i zamieszkania dr. med. Franciszka Witaszka ur. 04.09.1908 r., żołnierza Armii Krajowej, działacza społecznego, harcerza, który zginął w Forcie VII w Poznaniu 08.01.1943 r. (tablicę ufundował Krąg Starszych Harcerzy Seniorów 11.11.2003 r.).