Osada obronna
Osada obronna z początków epoki brązu /1900 – 1600 p.n.e./ w Bruszczewie, gmina Śmigiel, województwo wielkopolskie – Polska.
Osada obronna w Bruszczewie jest związana z kulturą archeologiczną, zwaną unietycką. Pod względem znaczenia naukowego, należy ona do unikatowych obiektów archeologicznych w europejskiej skali.
Była zabudowana na planie koła o średnicy około 100 m. Dla celów obronnych wykorzystano dogodny układ terenu – półwysep wcinający się w dolinę rzeki Samicy, dodatkowo odcinając go od wysoczyzny fosą o szerokości 20 m i sięgającą 4 m głębokości. W ten sposób powstała sztuczna wyspa. Dla wzmocnienia cech obronnych osadę otaczała ponadto podwójna palisada z balów dębowych. Od strony rzeki umocnienia wzmacniało ogrodzenie drewniane i podwójna ściana plecionkowa. Na osadę prowadziły dwa wejścia: północnozachodnie – w stronę wysoczyzny i północnowschodnie – w kierunku rzeki /brodu?/.
Centrum osady zajmowała zabudowa mieszkalna i produkcyjna. Wzdłuż pasa umocnień istniała wolna przestrzeń /okolna ulica ?/. Domy miały konstrukcję słupową dlatego też zachowały się tylko skromne ich relikty. Odkryte zostały liczne ślady różnorodnej wytwórczości rzemieślniczej. Najważniejsza jest metalurgia. Na osadzie w Bruszczewie istniał warsztat odlewnika – jeden z najstarszych znanych w Europie. Pochodzą z niego narzędzia odlewnicze /np. gliniane dysze do miechów, formy odlewnicze, tygle, łyżki odlewnicze, podkładki/, jak również ślady po samym procesie wytopu /kawałki pokruszonego surowca brązowego, odpryski metalu powstałe w trakcie wlewania do formy/. Znaleziono ponadto wytwory, w tym również ze śladami procesu odlewania /tzw. nadlewki i szwy odlewnicze/. Ponadto ludność zamieszkująca osadę trudniła się: garncarstwem, rogowiarstwem, krzemieniarstwem, kamieniarstwem, produkcją tekstyliów /zwłaszcza z owczej wełny/, a także tak skomplikowaną działalnością jak dziegciarstwo /wytwarzanie tzw. smoły z kory brzozowej/.
Ludność osady utrzymywała rozległe kontakty z innymi wspólnotami terenów Niemiec, Czech i Moraw oraz wybrzeży Bałtyku. Była ona zapewne pośrednikiem w dalekosiężnej wymianie takimi dobrami jak metal czy bursztyn.
Osadę obronną w Bruszczewie otaczało wiele mniejszych osiedli. W pobliżu znane są również bogato wyposażone wytwory złote, brązowe i bursztynowe, groby kurhanowe /tzw. kurhany książęce/. Można więc powiedzieć, że była ona centrum całego rejonu rozwijającego się nieprzerwanie przez kilkaset lat.
